Yerel seçimleri erkene almak, genel seçimi erkene almaktan daha zordur. Anayasa değişikliği gerektirir.
Ekim 2012’de AKP-MHP ikilisi normalde Mart 2014’te yapılacak olan yerel seçimi Ekim 2013’e almak istediler. Bunun referandum barajına takılmadan geçmesi için 367 oya ihtiyaç vardı. Ancak AKP-MHP bloğu fire verince ‘evet’ oyları 360’ta kaldı. Dönemin cumhurbaşkanı Gül de metni referanduma sunmak yerine meclise iade etmeyi tercih etti ve böylece yerel seçimi 5 ay erkene alma planı rafa kalktı.
Dolayısıyla biz gerçekçi ihtimal olarak belediye başkanlığı seçiminin Mart 2019’da olacağını varsayalım. Zira 2012’de AKP-MHP’nin toplam milletvekili sayısı 367’nin üzerindeydi, şimdiyse altında. O zaman olmadı, şimdi çok daha zor.
***
Bolu’yu 1989’dan 2004’e kadar sosyal demokratlar yönetti. Son iki yerel seçimde CHP adayları ciddi oylar aldı.
Genel seçimlerdeyse CHP’nin Bolu Merkez’deki oyu, hele ki Merkez’e bağlı köyler dışarıda tutulup yalnızca belediye sınırları içindeki oya bakıldığında… Partinin, değil Bolu il genelindeki oyundan, Türkiye genelindeki oyundan bile oransal olarak çok daha yüksek.
Ve son referandum… Gene belediye sınırları içindeki sandıklardan gelen oylara baktığımızda, ‘hayır’ ve ‘evet’ oylarının birbirlerine çok yakın olduğunu görüyoruz.
Memlekette her şey RTE’nin planladığı gibi giderse, şu anda her üçü de 2019’da olacakmış gibi görünen yerel, genel ve cumhurbaşkanlığı seçimleriyle beraber MHP, AKP tarafından tamamen yutulacak (ve bu yutma sürecinin nihayete ermesiyle beraber Erdoğan gene Kürt siyasetine yanaşacaktır).
Şu anda MHP’nin yüzde onluk barajı geçebileceği bile hayli şüpheli. MHP’nin ülke genelinde yüzde 16-17 seviyelerinde oy alabildiği dönemlerde Bolu’da da CHP ile MHP arasındaki makas daralıyordu. Şimdiyse şehrimizde MHP’nin ne genel ne de yerel seçimde CHP’ye rakip olamayacağı çok açık.
***
Genel seçim mevzubahis olduğunda Bolu’da 2007’den beri AKP her zaman ülke genelindekinden fazla, CHP ve MHP ise ülke genelindekinden az oy alıyordu. Bunun istisnası, MHP’nin yurt çapındaki oyundan 3 puan fazlasını aldığı 2011 genel seçimiydi. O seçimde de aday faktörü (Murat Yapıcı) rol oynadı.
CHP 2007 ve 2011 genel seçimlerinde Bolumuzda aynı performansla malul oldu. Her iki seçimde de yurt genelindeki CHP oyundan sırasıyla 6,2 ve 6 puan düşük aldı. 7 Haziran’da ise CHP, genel oyunun yalnızca binde 4 eksiğini aldı. 1 Kasım’da “kârdan zarar” kabilinden bir oy kaybı yaşandı ve yurt genelindeki oydan 3,5 puan azı elde edildi.
***
Peki yerel seçimlerde manzara nasıl? CHP’nin 2009 ve 2014’teki il genel meclisi oy oranları, o seçimdeki ülke geneli oy oranlarından sırasıyla 0,5 ve 1,8 puan gerideydi. Makas genel seçimlerdeki gibi olmadı. Muhtemelen, her iki seçimde de Bolu Belediye Başkanlığı için şansı olan 2 adaydan birinin CHP’li olması sonucu AKP’ye muhalif oylar Tanju Özcan ve Mehtap Mısırlıoğlu’nda toplanırken, bu toplanmadan il genel meclisi oy pusulasına da biraz damladı.
Her iki seçime de fazla şans tanınmayan başkan adaylarıyla giren MHP ise, il genel meclisinde yurt genelindeki oyundan sırasıyla 2,2 ve 1,5 puan düşük aldı.
2007 ve 7 Haziran 2015 genel seçimlerinde de genel oyundan 2,1 ve 0,2 puan eksiğini aldı Bolu’da MHP.
Adı geçen seçimlerde hep “kendi” oyunu elde etti, emanet oy ne aldı ne verdi.
Fakat 1 Kasım’da ağır bir yenilgiye uğradı. Meclisteki 80 sandalyesinden 40’ını AKP’ye verirken, Bolu’da da hezimete uğradı.
***
İstatistikleri inceleyince Bolu’da CHP ile MHP arasında genel seçimlerde ve yerel seçimin il genel meclisi ayağında bir geçişkenlikgörülmüyor. MHP oyu açısından istisnai 2011 seçimlerini bir kenara koyarsak, 2007-2015 arasında milletvekili ve il genel meclisi seçimlerinde CHP ve MHP oyları arasında şu veya bu yönde herhangi bir anlamlı ilişki tespit etmek mümkün değil.
Gelgelelim belediye başkanı seçimlerinde iş değişiyor. Parlamento seçimi olsa MHP’ye oy verecek yurttaşların bir kısmı Tanju Özcan / Mehtap Mısırlıoğlu’na, bir kısmı da Alaattin Yılmaz’a oy verdi.
MHP’nin, içine girdiği yönelime bakılacak olursa, gelecek yerel seçimde de AKP’nin işini kolaylaştırmaya çalışacağı öngörülebilir. Partinin genel merkezinin tasarladığı bu oyun planına pek tabii ki pek tabii ki Bolu örgütü de uyacaktır.
Fakat bunun nasıl olacağını şimdiden öngörebilene müneccim denir. Acaba MHP seçimi kazanma iddiası olmayan bir aday çıkaracak mıdır? Yoksa aday çıkarmayıp sessiz kalarak mı AKP adayını destekler pozisyonda olacaktır? Belki de AKP adayına desteğini deklare edecek, hatta birkaç MHP’li, AKP’nin belediye meclisi aday listesinde seçilebilecek yerlere konulacaktır. Yani iki parti açıkça ittifak yapacaktır.
MHP’nin AKP’ye olası desteği, geçmişte belediye başkanı seçiminde “ortada” olan MHP seçmeninin oyunun alınmasını zorlaştıracak gibi görünebilir. Lakin bu görüntüye aldanmamak gerek çünkü ortada eskisi gibi bir “MHP seçmeni”nin olduğu şüphelidir.
Diyelim ki 6 ay sonra bir genel seçim olsa “Akşener Partisi”nin MHP’den daha fazla oy alacağı konusunda şüphesi olan var mı? MHP’nin Bolu’daki kadrolarının en nitelikli ve halkta en çok karşılığı olan isimleri “Akşener Partisi”nde yer alıyor. Gelecek yerel seçimde bu yeni partinin Bolu Belediye Başkanlığı için, sırf örnek olsun diye söylüyorum; Murat Yapıcı, Şükrü Gülez vb. yüksek profilli bir aday gösterip seçime asılması durumunda… CHP ve AKP adayları favori konumlarını korurlarken yeni partinin adayı da plase pozisyonunda olacaktır.
MHP tabanını soğuracak olan yeni partinin, AKP ve CHP tabanlarından ne miktarda oy alacağına bağlı olarak, AKP veya CHP adaylarından biri avantajlı halegelebilir.
***
Başlıktaki sorunun yanıtını artık verelim: Evet, CHP Bolu Belediyesi’ni alabilir. Fakat bu olasılığı arttırmak için diğer partilerin oy oranlarındaki dalgalanmalardan fayda ummak elbette yetmeyecektir. Seçmene bir “Bolu tahayyülü” sunmak; bugüne kadarki deneyimlerine hiç benzemeyen, bambaşka, katılımcı, dört başı mamur bir vizyondan beslenen belediyecilik modeli vadetmek gerekiyor.
O da başka bir yazının konusu olsun.
